Co to jest mediacja?

Naturą człowieka jest wchodzenie w relacje z drugim człowiekiem. Powoduje ona, że jesteśmy zmuszeni nieustannie stawiać czoła przeróżnym sporom wynikającym z tych relacji. Czas pozwolił wypracować wiele metod radzenia sobie z tymi konfliktami. Najpopularniejszą jest droga sądowa, w której osoba trzecia (sędzia) jednostronnie decyduje o rozstrzygnięciu sporu. Wiele korzystniejszą dla obu stron jest jednak droga pozaprocesowa, mniej sformalizowana, w której bezstronny, neutralny mediator w trakcie poufnego spotkania pomaga stronom wypracować najlepsze rozwiązanie, możliwe do przyjęcia przez obu uczestników sporu. W tym znaczeniu, mediacja jest dobrowolnym, alternatywnym dla drogi sądowej, sposobem rozwiązywania konfliktów. Daje ona możliwość nawiązania dialogu pomiędzy stronami, wyjaśnienia spornych kwestii i nawiązania porozumienia. Z reguły kończy się zawarciem satysfakcjonującej dla obu stron ugody, bądź wypracowaniem innego porozumienia.

Dlaczego mediacja?

Mediacja stwarza stronom szansę na samodzielne, szybkie i tanie rozwiązanie ich sporu w formie polubownego porozumienia. Może być przeprowadzona w biurze mediatora lub zdalnie - mediacja online. Postępowanie mediacyjne jest w pełni poufne, nie wymaga stawiennictwa w sądzie i wolne jest od zbędnych kosztów sądowych (np. koszty pełnomocników). Pozwala na utrzymanie wzajemnych relacji i zachowanie korzystnego wizerunku. Sprzyja obniżeniu poziomu negatywnych emocji oraz zrozumieniu potrzeb własnych i drugiej strony, a przez to zmniejsza obciążenie psychiczne związane z sytuacją konfliktową.

Jak skorzystac z mediacji?

Z mediacji można skorzystać jeszcze przed wdaniem się w spór sądowy (mediacja prywatna), jak i w trakcie procesu sądowego (mediacja sądowa), na każdym jego etapie. W jednej i drugiej sytuacji, warunkiem koniecznym do przeprowadzenia mediacji jest zgoda na mediację obu skonfliktowanych stron.

Mediacja prywatna:

W przypadku mediacji prywatnej, najlepiej skontaktować się z mediatorem, który pomoże sporządzić wniosek o mediację i poinformuje o dalszym toku postępowania.

Mediacja sądowa:

W przypadku mediacji sądowej, sąd na wniosek przynajmniej jednej ze stron złożony w piśmie procesowym lub do protokołu w trakcie rozprawy, po wyrażeniu zgody przez drugą stronę, kieruje sprawę do mediacji. Strony mogą również wnioskować zgodnie o mediację w swojej sprawie. W takiej sytuacji, sąd kieruje sprawę do mediatora wskazanego przez strony. Jeżeli strony nie dokonały takiego wyboru, do mediatora z listy mediatorów.

Ile trwa mediacja?

Czasu trwania mediacji nie sposób z góry określić. Każda ze spraw wymaga indywidualnego podejścia. W przypadku mniej skomplikowanego konfliktu, mediacja może zakończyć się ugodą już na pierwszym spotkaniu mediacyjnym. Konflikty wielopłaszczyznowe potrzebują poświęcenia więcej czasu, z reguły kilku spotkań mediacyjnych. Całość postępowania mediacyjnego, przy czynnym zaangażowaniu stron, nie przekracza miesiąca.

Jaka jest rola mediatora?

Mediator jest bezstronną osobą pomagającą stronom we wzajemnym wysłuchaniu, przedstawieniu własnych racji i argumentów, odnalezieniu wspólnych interesów, a także wypracowaniu możliwych rozwiązań. Pomaga stronom skoncentrować się na problemach, uzgodnieniu na czym one polegają, a następnie wypracowaniu satysfakcjonującego strony porozumienia. Zobowiązany jest zachować neutralność. Powinien prowadzić mediację w taki sposób, aby ewentualna nierównowaga stron nie miała wpływu na przebieg mediacji i jej ostateczny wynik.

Czy trzeba być na mediacji?

Osobisty udział w mediacji w biurze mediatora nie jest konieczny. Możliwe są inne formy uczestnictwa w mediacji. Jeżeli strona ustanowiła profesjonalnego pełnomocnika, w mediacji stronę może reprezentować ten pełnomocnik. Możliwa jest także mediacja zdalna - mediacja online, przy pomocy środków komunikacji na odległość, gdzie jedna ze stron, albo obie są poza biurem mediatora. Mediator w mediacji online wykorzystuje połączenie telefoniczne albo internetowe platformy do wideokonferencji (np. Whatsaap, Google Meet, Zoom). Formę przeprowadzenia mediacji mediator dostosowuje do do potrzeb i możliwości stron. Podpisanie ugody z takiej mediacji może odbywać się korespondencyjnie.

Jak przebiega mediacja?

Po wszczęciu mediacji, mediator niezwłocznie w porozumieniu ze stronami sporu ustala termin i miejsce posiedzenia mediacyjnego. Jeśli mediacja jest prowadzona na podstawie skierowania sądu, wówczas termin posiedzenia musi mieścić się w granicach określonych przez sąd. Zwykle w toku mediacji dochodzi od jednego do kilku nieformalnych spotkań, podczas których strony prezentują swoje stanowiska i punkt widzenia na istniejący pomiędzy nimi konflikt. Spotkania te mogą być prowadzone w ramach mediacji w biurze mediatora lub mediacji online za pomocą środków komunikacji na odległość. W rozmowach stronom towarzyszy bezstronny i neutralny mediator, który pozwala nawiązać stronom dialog, choćby one same nie widziały już możliwości na­wiązania rzeczowej rozmowy i znalezienia rozwiązania sporu.

Mediacja i co dalej?

Jeżeli mediacja zakończy się podpisaniem ugody przez strony, ugoda taka wymaga zatwierdzenia przez sąd, aby mogła uzyskać moc praw­ną ugody sądowej, tzn. aby mogła wywoływać takie same skutki, jak w przypadku, gdyby strony zawarły ugodę przed sądem. Niezbędne jest przy tym złożenie do sądu wniosku o zatwierdzenie ugody. Wniosek o zatwierdzenie ugody może złożyć każda ze stron samodzielnie jak również mediator w imieniu stron. Zatwierdzenie ugody przez sąd odbywa się na posiedzeniu niejawnym bez udziału stron. Jeżeli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, sąd zatwierdza ją przez nadanie jej klauzuli wykonalno­ści.